De gemeente Leeuwarden heeft de Data-ethyk Kommisje Fryslân (DKF) gevraagd om een ethische reflectie op het gebruik van drones in de woonwijk Heechterp. De drones worden ingezet om bouwmaterialen in kaart te brengen voor een circulaire herontwikkeling van de wijk. De filmopnames, uitgevoerd door het bedrijf Aeroscan, worden geblurd om de privacy van bewoners te waarborgen. De gemeente blijft eigenaar van de verwerkte data, terwijl Aeroscan de ruwe beelden vernietigt. De gemeente vroeg specifiek of en welke ethische kwesties hiermee gemoeid zijn.

Analyse
De DKF heeft de casus geanalyseerd vanuit ethisch perspectief en heeft daarbij zes publieke waarden als leidraad genomen: proportionaliteit, privacy, transparantie, duurzaamheid, vertrouwen en autonomie. De voordelen van drones, zoals efficiëntie en kostenbesparing, moeten zorgvuldig worden afgewogen tegen de risico’s voor privacy en sociale acceptatie. In kwetsbare wijken zoals Heechterp, waar het vertrouwen in de overheid laag is, kan het gebruik van drones als bedreigend worden ervaren. De commissie benadrukt dat bewoners onvoldoende transparante informatie ontvangen en dat er een risico bestaat op onbedoelde dataverzameling.

Reflectie
De DKF concludeert dat de inzet van drones ethisch verantwoord kan zijn mits de gemeente waarborgen creëert op het gebied van privacy, participatie en communicatie. De commissie adviseert een grondige Data Protection Impact Assessment (DPIA), betere bewonersvoorlichting en het aanbieden van alternatieven voor wie bezwaar heeft. Daarnaast beveelt DKF aan om proportionaliteit explicieter te onderbouwen en alternatieven voor dronegebruik te overwegen. De aanbevelingen dragen bij aan de moresprudentie door het stellen van precedenten voor het verantwoord gebruik van drones in stedelijke herontwikkelingsprojecten.

Reflectie
Nummer 1, juli 2024

Steekwoorden
Dronegebruik, privacy, bewonersparticipatie, circulaire herontwikkeling, transparantie, proportionaliteit, ethische dilemma’s, DPIA (Data Protection Impact Assessment), gemeente Leeuwarden, duurzaamheid.